Dyrektywa EAA – czym jest, do czego zobowiązuje i kiedy wchodzi w życie?

European Accessibility Act (EAA) to dyrektywa Unii Europejskiej mająca na celu zapewnienie lepszego dostępu do produktów i usług cyfrowych dla osób z niepełnosprawnościami. EAA stawia wymogi dotyczące dostępności cyfrowej produktów i usług, aby były one użyteczne dla wszystkich, niezależnie od ich fizycznych lub sensorycznych ograniczeń. Oznacza to, że produkty cyfrowe, takie jak np. strony internetowe czy aplikacje muszą być projektowane i rozwijane zgodnie z określonymi wytycznymi dotyczącymi dostępności cyfrowej.

Czym jest dostępność cyfrowa?

Dostępność cyfrowa to projektowanie i tworzenie m.in. treści internetowych oraz aplikacji w sposób, który zapewnia ich pełne i łatwe użycie przez osoby z różnymi rodzajami niepełnosprawności.

WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) to zbiór międzynarodowych wytycznych, które definiują jak poprawić dostępność cyfrową, skupiając się na czterech zasadach: postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i kompatybilności.

WCAG składa się z 3 poziomów zgodności:

• A to poziom podstawowy,
• AA to zalecany poziom zgodności będący globalnym standardem,
• AAA to poziom zgodności, który przeznaczony jest dla specjalistycznego oprogramowania i produktów skierowanych do konkretnych grup użytkowników z poważnymi niepełnosprawnościami.

Wytyczne te pomagają m.in. twórcom stron internetowych, dedykowanych systemów czy aplikacji zapewnić, że ich treści są dostępne dla jak najszerszej grupy użytkowników, niezależnie od ich ograniczeń.

Grafika 1. Cztery podstawowe zasady WCAG

Zasada 1. Postrzegalność

Użytkownicy powinni mieć możliwość korzystania ze strony, systemu czy też aplikacji za pomocą dostępnych im zmysłów. Osiąga się to przez alternatywy tekstowe dla treści nietekstowych, takie jak na przykład opisy alternatywne do zdjęć oraz grafik, transkrypcje, napisy i audiodeskrypcje dla materiałów audio i wideo oraz logiczną strukturę treści.

Ważne jest stosowanie odpowiednich znaczników dla funkcji formularzy i tabel, wyróżnień, które nie opierają się jedynie na kolorze, oraz właściwych kolorów tekstu odpowiednio kontrastujących z tłem.

Treści i funkcje muszą być widoczne przy zwiększeniu rozmiaru tekstu o 200%, a test nie powinien być publikowany w postaci obrazu. Widok systemów, aplikacje, czy też strony internetowe powinny być responsywne – widok powinien automatycznie dostosowywać się do szerokości ekranu danego urządzenia.

Zasada 2. Funkcjonalność

Użytkownicy powinni móc znajdować i używać treści oraz funkcji niezależnie od sposobu nawigacji. Wszystko powinno być obsługiwane za pomocą klawiatury, z opcją zatrzymywania poruszających się treści oraz brakiem migających elementów. Tytuły stron i linki powinny być zrozumiałe w kontekście tego dokąd prowadzą.

Nagłówki i etykiety muszą jasno opisywać zawartość, a elementy wybrane klawiaturą powinny być dobrze widoczne. Należy unikać złożonych gestów na ekranach dotykowych, powinna także być dostępna możliwość wyłączania i zmiany skrótów klawiaturowych.

Zasada 3. Zrozumiałość

Treści i sposób działania strony lub aplikacji powinny być zrozumiałe dla ich użytkowników. Należy stosować prosty język, unikać trudnych słów lub wyjaśniać je w zrozumiały dla odbiorcy sposób, a także podawać wyjaśnienia do skrótów i akronimów.

Ważne jest określenie języka treści w kodzie strony lub aplikacji, spójny wygląd i działanie elementów na wszystkich podstronach oraz widoczne i zrozumiałe etykiety przy poszczególnych polach formularza. Komunikaty błędów muszą być dostępne i zrozumiałe, a także zawierać podpowiedzi, jak je poprawić.

Zasada 4. Kompatybilność

Treści i konkretne funkcje powinny działać poprawnie w różnych środowiskach, np. zarówno w przypadku przeglądarek internetowych, jak i czytników ekranu. Osiągnięcie tego jest możliwe dzięki prawidłowemu kodowi zgodnemu ze standardem HTML oraz dostępnym informacjom o statusie aktywności dla użytkowników technologii asystujących. Technologie asystujące powinny również zgłaszać użytkownikowi pojawiające się komunikaty.

Kogo dotyczy EAA?

EAA ma zastosowanie we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej. Obowiązki stosowania określonych wymogów zobowiązujące firmy do przestrzegania standardów dostępności w zakresie projektowania i wdrażania swoich produktów oraz usług cyfrowych będą dotyczyły podmiotów gospodarczych, które oferują produkty lub usługi wymienione w dyrektywie. W przypadku produktów, zapewnianie spełniania wymagań dostępności jest obowiązkiem producentów, upoważnionych przedstawicieli, importerów orasz dystrybutorów, natomiast w przypadku usług jest obowiązkiem usługodawców.

Produkty i usługi objęte wymogami EAA

Produkty objęte wymogami EAA obejmują kluczowe technologie codziennego użytku. Wśród nich znajdują się m.in. e-booki, systemy sprzętu komputerowego ogólnego przeznaczenia oraz ich systemy operacyjne, które muszą być zaprojektowane w sposób dostępny dla wszystkich użytkowników. Ponadto, konsumenckie urządzenia końcowe, które służą do świadczenia usług telekomunikacyjnych oraz dostępu do audiowizualnych usług medialnych także muszą spełniać określone standardy dostępności.

Do objętych regulacjami usług należą usługi dostępu do audiowizualnych usług medialnych, co oznacza, że materiały audiowizualne muszą być dostosowane do potrzeb osób z różnymi ograniczeniami. Akt obejmuje także usługi w zakresie pasażerskiego transportu drogowego, lotniczego, kolejowego i wodnego. Ponadto, wymogi dostępności dotyczą również usług bankowości detalicznej, rozpowszechniania książek elektronicznych oraz handlu elektronicznego, co ma na celu ułatwienie codziennych czynności, takich jak zakupy online czy korzystanie z usług bankowych.

Jakie są kary za niestosowanie się do EAA?

Zgodnie z Ustawą z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług, niestosowanie się do wymogów EAA może prowadzić do kar pieniężnych, które zgodnie z Art. 73 mogą wynosić “do dziesięciokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednak nie większej niż 10 % obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, ustalonego według stanu na dzień wydania decyzji, o których mowa w art. 56 ust. 1 albo art. 65 ust. 1.”

Kiedy EAA wchodzi w życie?

Przepisy wskazane w EAA mają obowiązywać od 28 czerwca 2025 roku – od tego dnia wszystkie przedsiębiorstwa wskazane w dyrektywie będą zobowiązane do spełniania standardów dostępności na poziomie AA.